Ermənistan və Azərbaycan arasında Qarabağ regionu ilə bağlı uzun müddətdir davam edən münaqişə Cənubi Qafqazda dini, etnik və geosiyasi xətləri təəccüblü parçalayan tərəfdaşlıqlar yaradıb.
Busaat.az xəbər verir ki, bunu “Foreign Affairs” yazır.
Nəşr qeyd edir ki, şiə din xadimlərinin idarə etdiyi İran, uzun müddətdir əsas himayədarı Rusiya olan xristianların çoxluq təşkil etdiyi Ermənistana iqtisadi həyat xətti təmin edib. Bu arada İsrail və sünnilərin çoxluq təşkil etdiyi Türkiyə, əsasən şiələrdən ibarət Azərbaycanla strateji ittifaq yaradıb. Ziddiyətli mövqedə olan iki şiə ölkəsi, İran və Azərbaycan ərazi və kimlik üzərində onilliklər boyu davam edən şiddətli mübahisəni davam etdirirlər.
2020-ci ildə münaqişədə üstünlük Ermənistan üzərində açıq hərbi qələbə qazanan Azərbaycana doğru dəyişdi. Bu nəticə yavaş-yavaş, lakin şübhəsiz ki, təhlükəli təsirə, bölgədəki oyunçular arasında gizli gərginliyə doğru yüksəlir. Bütün bunlar ənənəvi olaraq münaqişənin ən mühüm kənar aktoru olan Rusiyanın Ukraynaya qarşı ləngiməkdə olan müharibəsi ilə diqqətini yayındırdığı bir vaxtda baş verir.
Bu arada, İsrailin cəsarətli Azərbaycanla əlaqələri dərinləşdikcə, İran İsrailin Azərbaycanı özünün tərəfdaşına çevirməsindən və ondan İrana qarşı əməliyyatlar üçün “start meydançası” kimi istifadə etməsindən narahat olub. Son illərdə İran İsrail və Fars körfəzindəki ərəb monarxiyalarının Tehrana qarşı ortaq düşmənçilik prizmasından daha da yaxınlaşdığını dərk edir. İranlılar indi oxşar dinamikanın İsraillə əhalisinin çoxu türk olan iki ölkə, Türkiyə və Azərbaycan arasında formalaşmasından ehtiyat edirlər. Cənubda İsrail-Körfəz Ərəb bloku ilə şimalda İsrail-Türk bloku arasında sıxışdırılmaq təhlükəsi İrandakı daxili iğtişaşlarla birləşərək Tehranı açıq şəkildə Ermənistan tərəfində münaqişəyə girməyə və sabitliyi pozmağa cəhd göstərə bilər.
Nəşr əlavə edib: “Getdikcə özünə arxayınlaşan Azərbaycan İran azərbaycanlıları arasındakı milli qüvvələri silahlandırmağa cəhd edə bilər. Bu cür addımlar strateji əhəmiyyətli Cənubi Qafqazın sabitliyini təhdid edəcək və potensial olaraq daha geniş böhran yarada biləcək eskalasiya spiralına gətirib çıxara bilər”.
Busaat.az
