Azərbaycan musiqisinin inkişafı milli kimliyin formalaşmasında və beynəlxalq arenada tanınmasında mühüm rol oynamışdır. Musiqi tarixi zəngin folklor ənənələri və klassik ənənələrə əsaslanaraq ölkənin mədəniyyətinin ayrılmaz bir parçası olmuşdur. Bu inkişaf, həm tarixi, həm də müasir dövrdə müxtəlif aspektlərdən dəyərləndirilə bilər.
Ənənəvi Azərbaycan musiqisi, xüsusilə, muğam zəngin bir tarixə malikdir. Muğam Azərbaycan xalqının duyğularını, həyat tərzini və estetik zövqünü ifadə edən kompleks bir musiqi sistemidir. Bu musiqi forması dinləyiciləri ruhsal bir səyahətə çıxararaq, onları dərin düşüncələrə və hislərə yönəldir. Muğamın inkişafı və qorunması, Azərbaycan mədəniyyətinin əsas dayaqlarından biridir. Azərbaycan musiqiçiləri muğamı tədris edən və onu yaşadan ustadlar, müasir dövrdə də bu zəngin ənənəni davam etdirməkdə mühüm rol oynayırlar.
XX əsrin əvvəllərində Azərbaycanın musiqi inkişafında digər bir mühüm mərhələ başlandı. Bu dövrdə, xüsusən, Azərbaycan bəstəkarları və musiqiçiləri, Qərb klassik musiqisi ilə təmasda oldular. Üzeyir Hacıbəyov, Cahangir Cahangirov və Fikrət Əmirov kimi bəstəkarlar, milli musiqi ilə klassik musiqi elementlərini sintez edərək yeni bir musiqi dili yaratdılar. Onların əsərləri, Azərbaycan musiqisini beynəlxalq səhnədə tanıtdı və Azərbaycanın musiqi irsinin zənginliyini nümayiş etdirdi. Üzeyir Hacıbəyovun “Leyli və Məcnun” operası, həmçinin Azərbaycanın ilk operası olması baxımından əhəmiyyətlidir. Bu operanın yaradılması, Azərbaycan musiqisinin müasir opera ənənəsinin əsasını qoydu və musiqi dünyasında yeni bir mərhələni işarə etdi.
Müasir dövrdə isə Azərbaycanın musiqi inkişafı daha da genişlənmişdir. Beynəlxalq festivallar, musiqi yarışmaları və digər mədəni tədbirlər, Azərbaycan musiqisinin beynəlxalq səviyyədə tanınmasına kömək edir. Eləcə də, müasir texnologiyalar və elektron platformalar, musiqiçilərin və bəstəkarların geniş auditoriyaya çatmasına imkan tanıyır. Azərbaycanın pop musiqisi caz, elektron musiqi kimi müasir janrlarla da tanış olur. Bu, milli musiqi ənənələrinin qorunması ilə yanaşı, yeni musiqi formalarının inkişafına da şərait yaradır.
Digər bir mühüm aspekt isə musiqinin tədrisi və mütəxəssislərin hazırlanmasıdır. Azərbaycanın musiqi məktəbləri və konservatoriyaları, gənc istedadların üzə çıxmasına kömək edir və milli musiqi ənənələrinin davamlılığını təmin edir. Musiqi təhsilinin keyfiyyəti, gənc musiqiçilərin inkişafını və onların beynəlxalq səhnədə yerini tapmalarını dəstəkləyir.
Ümumilikdə, Azərbaycan musiqisinin inkişafı, həm tarixi köklərə, həm də müasir tələblərə uyğun olaraq, dinamik və zəngin bir inkişaf yolu keçmişdir. Muğamın dərin köklərindən tutmuş, müasir musiqi janrlarının inkişafına qədər, Azərbaycanın musiqi irsi, milli mədəniyyətin və beynəlxalq musiqi səhnəsinin əhəmiyyətli bir hissəsidir. Bu zəngin musiqi irsi, ölkənin mədəniyyəti və sənəti ilə bağlı qüruru nümayiş etdirir və gələcəkdə də müasir dövrün tələblərinə uyğun olaraq inkişaf edəcəkdir
Əli Hüseynov
